- Θεωρητικά, οι εκλεκτοί του λαού (οι βουλευτές) θα πρέπει να αποβάλλουν την δική τους προσωπικότητα και να εκπροσωπούν απόλυτα τον λαό. Στα εδώλια της Βουλής δεν θα πρεπε να κάθονται άνθρωποι, αλλά εντολές που να μιλάνε και να ψηφίζουνε. Πραγματικά, κυβερνάει η ατομική βούληση, τα προσωπικά συμφέροντα, η προσωπική ευχαρίστηση. Αυτό που συνδέει μεταξύ τους τούς βουλευτές είναι ο φόβος του αντιπάλου και όχι ο σεβασμός που χρωστάνε στους εκλογείς τους.
- Θεωρητικά, οι πεποιθήσεις πρέπει να σχηματίζονται από τα επιχειρήματα που βγάζουν οι κοινοβουλευτικές συζητήσεις. Πραγματικά, οι πεποιθήσεις δεν επηρεάζονται από τις συζητήσεις, αλλά καθορίζονται από την θέληση των αρχηγών που φροντίζουν κυρίως τα ατομικά τους συμφέροντα ή/και τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
- Θεωρητικά, οι βουλευτές θα έπρεπε να έχουν μπρος στα μάτια τους μόνο το καλό του έθνους. Θα έπρεπε να είναι οι καλύτεροι και οι πιο φρόνιμοι πολίτες. Πραγματικά, είναι οι πιο φιλόδοξοι, οι πιο επιχειρηματικοί και οι πιο βίαιοι, και υπάρχουν στη Βουλή για να εξυπηρετούν τα ατομικά τους συμφέροντα.
- Θεωρητικά, η ψήφιση ενός υποψηφίου σημαίνει ότι ο πολίτης τον γνωρίζει και του έχει εμπιστοσύνη. Πραγματικά, ο εκλογεύς ψηφίζει έναν υποψήφιο που δεν ξέρει τίποτε γι’αυτόν. Ψηφίζει τα άτομα με βροντερή φωνή που φλυαρούν αδιάκοπα, αδιάφορο για τί ζήτημα.
- Θεωρητικά, οι κινητήριες δυνάμεις της κρατικής μηχανής θα 'πρεπε να είναι η πείρα, η διορατικότητα, η ανιδιοτέλεια. Πραγματικά, την κινεί μόνο η δραστήρια θέληση, ο εγωϊσμός και η ευγλωττία. Τα κοινοβούλια διευθύνονται όχι από τη φρόνηση αλλά από την ατομική ισχυρογνωμοσύνη και τα βροντερά λόγια.
Ξεχνάμε ότι η Ρητορία είναι μια φυσική ικανότητα ξεχωριστή από την
πνευματική ανάπτυξη και τον χαρακτήρα. Έτσι δεν είναι σπάνιο σήμερα να υπάρχουν
μέσα στα κόμματα ιδιοφυϊες, ενώ οι χαρακτήρες είναι σπάνιοι.
Ο τρόπος απόκτησης της λαϊκής εντολής τρομάζει τις διαλεχτές φύσεις (τις ευαίσθητες και ταπεινές) που υποχωρούν.
Γι’αυτό και τον κοινοβουλευτισμό, με όλο το θόρυβό του και τις χειρονομίες του, δεν τον αισθάνεσαι σαν χειροπιαστό γεγονός παρά μόνο την ημέρα της ψηφοφορίας. Αυτό είναι το πολιτικό ψεύδος.
Μαξ Νορνταου – ‘Τα κατά συνθήκην ψεύδη’ - 1883
